Dzisiaj jest: 20 Kwiecień 2025    |    Imieniny obchodzą: Agnieszka, Teodor, Czesław
  • Title_1

 

kosciol haczow

KOŚCIÓŁ HACZÓW należy do najstarszych i największych gotyckich kościołów drewnianych konstrukcji zrębowej w Europe.

Obok wartości architektonicznej kościół ten posiada zachowany bogaty wystrój malarski wnętrza o ciekawym programie ikonograficzno-ideowym i wysokim poziomie artystycznym, z unikatową gotycką polichromią figuralną z ok. 1494 r. Świątynia jest wybitnym przykładem średniowiecznej drewnianej architektury sakralnej Małopolski. Wpis kościoła (jako jednego z sześciu drewnianych kościołów południowej Małopolski) na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO potwierdził uznanie jego wyjątkowej wartości w skali świata.

Początkowo twierdzono, że kościół ten pochodzi z XVII w. i został wzniesiony wkrótce po najeździe tatarskim w 1624 r., zaś późniejsze odkrycie we wnętrzu świątyni późnośredniowiecznej polichromii, przesunęło datowanie budowli na koniec XV w.

Obecnie wyniki badań dendrochronologicznych określają początek budowy świątyni na przełom lat 50-tych i 60-tych XV w. Kościół jest prawdopodobnie fundacją króla Kazimierza Jagiellończyka.

1494 r. strop i ściany kościoła ozdobiono monumentalną polichromią (zachowaną w znacznej części do dziś). W XVII wieku kościół został rozbudowany: wzniesiono izbicową wieżę-dzwonnicę, wieżyczkę na sygnaturkę, dodano obiegające kościół podcienia (tzw. soboty) oraz wycięto w nawie koliste otwory okienne. W XVIII wieki do nawy od północy dobudowano: Kaplicę Matki Bożej Bolesnej i niewielki skarbiec oraz zapewne powiększono zakrystię. W tym czasie zasłonięto XV-wieczną polichromię poprzez pobielenie ścian oraz ufundowano nowe wyposażenie świątyni. W 1864 r. wykonano kolejny gruntowny remont świątyni i modernizację wnętrza, m.in. w nawie i w prezbiterium założono nowe stropy z fasetą, zaskrzynienia podparto drewnianymi słupami-filarami, wymieniono gonty i szalunki. Zapewne w końcu XIX w. wnętrze ozdobiono polichromią o charakterze eklektycznym (figuralną na stropie, iluzjonistyczno-ornamentalną na ścianach). W XIX i XX w. kościół wielokrotnie poddawano remontom. Nie spowodowały one jednak istotniejszych zmian w wyglądzie budowli. Dach kościoła, uszkodzony podczas działań wojennych w 1914, zreperowano w 1915. Po wybudowaniu w bezpośrednim sąsiedztwie nowego murowanego kościoła (ukończonego w 1944 r.) drewniana świątynia została opuszczona. Zagrożenie stopniową degradacją nieużytkowanego kościoła zostało oddalone dzięki odkryciu w 1955 r. gotyckich malowideł stropu oraz zainteresowaniu środowiska konserwatorów zabytków. Przeprowadzone w trakcie prac remontowo-konserwatorskich prace badawcze (dotyczące architektury i wystroju wnętrza) spowodowało istotne przewartościowania teoretyczno-metodologiczne dotyczące badań nad drewnianą architekturą sakralną epoki gotyku. Po zakończeniu remontów i prac konserwatorskich, trwających z przerwami od końca lat 50-tych XX w., Kościół położony jest w historycznym centrum wsi, nieopodal obecnej drogi Krosno-Sanok. Usytuowany jest na wysokiej skarpie, nad zachodnim brzegiem rzeki Wisłok. Od zachodu sąsiaduje z XX-wiecznym, murowanym kościołem parafialnym. Kościół jest orientowany, ogrodzony drewnianym, zadaszonym gontem parkanem (wykonanym w latach 80-tych XX w.) Na terenie placu kościelnego znajduje się także drewniany, zabytkowy spichlerzyk plebański. Kościół składa się z prezbiterium na rzucie wydłużonego prostokąta o trójbocznym zamknięciu od wschodu, z przylegającą od północy zakrystią oraz z szerszego korpusu nawowego, wzniesionego na rzucie zbliżonym do kwadratu. Od północy przylegają do nawy XVIII-wieczne: kaplica Matki Bożej Bolesnej na rzucie prostokąta oraz skarbczyk usytuowany pomiędzy ww kaplicą i zakrystią. Od zachodu do nawy dostawiona jest wieża (XVII w.) na rzucie zbliżonym do kwadratu.Trójdzielna bryła kościoła składa się z równych wysokością prezbiterium i korpusu nawowego, nakrytych jednokalenicowym, dwuspadowym dachem (od wschodu trójpołaciowym) oraz z wieży. Na kalenicy dachu ośmioboczna XVII-wieczna wieżyczka na sygnaturkę, zwieńczona cebulastym hełmem z latarnią. Partie nawy ponad zaskrzynieniami nakryte są dachami pulpitowymi. Wieża ma silnie pochyłe ściany, izbicę o ścianach pionowych szalowanych deskami z ozdobną koronką u dołu i nakryta jest dachem namiotowym zwieńczonym latarnią z cebulastą kopułką. Kościół i wieżę obiegają, dodane w XVII w. soboty, nakryte dachem pulpitowym wspartym na drewnianych słupach. Budowla wzniesiona jest w konstrukcji zrębowej, na kamiennym podmurowaniu. Zachował się pierwotny więźbowo-zaskrzynieniowo-zaczepowy system nakrycia budowli. Ściany wzmocnione są lisicami i poszyte gontem. Późniejsza wieża-dzwonnica wzniesiona w konstrukcji słupowo-ramowej ma także gontowe poszycie ścian, a izbicę szalowaną deskami w układzie pionowym. Pokrycie dachów stanowi gont, hełm wieży i wieżyczki na sygnaturkę - blacha miedziana. Prezbiterium oraz pn. i pd. ściany nawy obiega (pod okapem dachu) gzyms wieńczący, wsparty na profilowanych i fazowanych zaczepach, z których cztery (w pd. ścianie prezbiterium) ma formę ludzkich masek. Więźba dachowa jest storczykowa z wzdłużnym usztywnieniem, a jej elementy konstrukcyjne opatrzone są średniowiecznymi ciesielskimi znakami montażowymi. W południowej ścianie nawy zachował się otwór drzwiowy zamknięty ostrołukowo z deskowymi drzwiami zaopatrzonymi w ozdobne gotyckie okucia kowalskiej roboty. Wnętrze kościoła nakryte jest stropem płaskim, w nawie z zaskrzynieniami wspartymi na słupach, w prezbiterium z fasetą. Ściana tęczowa ma prostokątny wykrój. Chór muzyczny wsparty jest na dwóch słupach. Wnętrze dekorowane jest polichromią. Najstarsze są, fragmentarycznie zachowane, tzw. zacheuszki czyli krzyże konsekracyjne, zapewne z ok. poł. XV w. Ściany nawy i prezbiterium dekorowane są gotyckimi polichromiami figuralnymi i ornamentalnymi z 1494 r. (Pierwotnie gotyckie malowidła występowały także na stropie kościoła. Do dzisiaj przetrwało jedynie 11 desek stropowych z fragmentami malowideł średniowiecznych. W 2000 r. deski te umieszczono na stropie, uzupełniając je współcześnie wykonaną polichromią). Na północnej ścianie prezbiterium przedstawiony jest wielokwaterowy, zakomponowany w układzie strefowym, cykl Męki Pańskiej, na ścianie południowej - m.in. sceny: Zabójstwa św. Stanisława, Koronacji NMP, wizerunek św. Michała Archanioła. W nawie - przedstawienia świętych (wśród nich monumentalna postać św. Krzysztofa), sceny z Genezis i in. Na stropie prezbiterium oraz częściowo na ścianach nawy widoczna jest też polichromia z XIX w., nawiązująca do tradycji barokowej dekoracji iluzjonistycznej (zachowana we fragmentach dokumentujących przemiany stylistyczne we wnętrzu kościoła), a w Kaplicy Matki Bożej Bolesnej polichromia w typie architektonicznej dekoracji rokokowej. Obecnie w kościele eksponowana jest znaczna część dawnego wyposażenia, m.in.: późnogotycka rzeźba Matki Bożej z Dzieciątkiem z lat ok. 1540-1550; XVIII-wieczne: ołtarze boczne, ambona, prospekt organowy; XVI-wieczna kamienna, chrzcielnica z drewnianą barokową pokrywą; ołtarz Chrystusa Miłosiernego, z końca XVII w., z kopią gotyckiej Piety (oryginał z ok. 1400 r. w murowanym kościele) w kaplicy bocznej.

Obiekt dostępny przez cały rok, możliwość zwiedzania wnętrza po wcześniejszym uzgodnieniu telefonicznym.

ZABYTKI BLIZNEGO

WSPOMÓŻ FUNDACJE

POLSAT
FUNDACJA TVN
POLSKA AKCJA HUMANITARNA
FUNDACJA WOŚP
SOS WIOSKI DZIECIĘCE
STOWARZYSZENIE WIOSNA
FUNDACJA DKMS
FUNDACJA KASISI
SZLACHETNA PACZKA
FUNDACJA DZIECIOM "ZDĄŻYĆ Z POMOCĄ"


Miejscowość:
BLIZNE
Województwo: PODKARPACIE
Powiat: BRZOZÓW
Gmina: JASIENICA ROSIELNA
Poczta: 36-221 BLIZNE
Urząd pocztowy: JASIENICA ROSIELNA

   
SZKOŁA PODSTAWOWA: 
13 43 05 224
PARAFIA BLIZNE: 
13 43 05 600
OBSŁUGA TURYSTÓW: 
782 458 050
SOŁTYS BLIZNEGO: 
692 309 636
URZĄD GMINY: 
13 43 06 033
KLASZTOR SIÓSTR: 
13 43 05 521
   

WARTO ZOBACZYĆ W POBLIŻU

Free Joomla templates by Ltheme