MUZEUM BUDOWNICTWA LUDOWEGO W SANOKU, pod względem ilości zgromadzonych obiektów, jest największym skansenem w Polsce, zajmuje powierzchnię 38 ha.
W zakresie zainteresowań Muzeum w Sanoku znajduje się kultura ludowa, budownictwo mieszkalne, gospodarcze, przemysłowe i sakralne czterech grup etnograficznych: Łemków, Bojków, Pogórzan Wschodnich i Zachodnich oraz Dolinian.
Obiekty przenoszone do skansenu prezentują formy typowe dla wymienionych grup etnograficznych. Odtworzono tu typowe układy zabudowy wsi i zagospodarowania zagród. Na terenie parku etnograficznego zgromadzonych jest ponad 100 obiektów budownictwa drewnianego z okresu od XVII do XX wieku.
Do najliczniejszych grup obiektów należą budynki mieszkalne lub mieszkalno-gospodarcze m.in. kuźnie, olejarnie. Znajdują się tu również obiekty sakralne, budynki użyteczności publicznej m.in. szkoły, plebanie, dworki, remizy strażackie oraz obiekty przemysłowe służące eksploatacji ropy naftowej
Wyjątkową atrakcję skansenu stanowi ekspozycja malarstwa cerkiewnego (XVI-XIX w.), obecnie jedna z najlepszych i największych w kraju.
Galicyjski Rynek
Wyłożony kamieniami czworokątny Galicyjski Rynek z centralnie zlokalizowaną studnią oraz figurą św Floriana przed remizą otoczony jest domami mieszkalnymi, warsztatami rzemieślniczymi, sklepikami, zakładami usługowymi oraz innymi obiektami, które tworzyły pejzaż wielokulturowych kresowych miasteczek.
Powstały w 1958 r. sanocki skansen z roku na rok powiększał swoją ekspozycję. W roku 1966 kolekcja była na tyle obszerna, że postanowiono udostępnić ją turystom do zwiedzania. Do chwili obecnej na 38 hektarach zlokalizowanych jest ponad 150 obiektów. Ostatnim wielkim nabytkiem skansenu jest Galicyjski Rynek. Podobnie jak sam skansen Galicyjski Rynek udostępniany jest turystom przez cały rok.
Miasteczko, którego nigdy nie było
Projekt galicyjskiego miasteczka z przełomu XIX i XX wieku, które miałoby zostać zrekonstruowane na terenie skansenu powstał na początku lat 80. Finałem rozpoczętych wówczas działań było otwarcie w 2011 r. Galicyjskiego Rynku.
Wyłożony kamieniami czworokątny rynek z centralnie zlokalizowaną studnią oraz figurą św Floriana przed remizą otoczony jest domami mieszkalnymi, warsztatami rzemieślniczymi, sklepikami, zakładami usługowymi oraz innymi obiektami, które tworzyły pejzaż wielokulturowych kresowych miasteczek. Galicyjski Rynek nie odtwarza jednak konkretnego miejsca, jest zobrazowaniem idei typowego dla tamtych czasów założenia urbanistycznego. Można więc powiedzieć, że dzięki – poprzedzającym jego budowę – wieloletnim studiom i badaniom, Galicyjski Rynek jest wierną repliką miejsca, którego nigdy nie było.
Oryginalny dom z Ustrzyk Dolnych, replika domu z Jaślisk…
Budynki wokół rynku – a jako że Galicyjski Rynek ciągle się rozbudowuje, to także te przy odbiegających od niego uliczkach – są albo replikami domów z konkretnych miejscowości albo oryginalnymi budowlami przeniesionymi z różnych miejsc regionu. I tak na przykład dom żydowski z końca XIX w. jest oryginalny i pochodzi z Ustrzyk Dolnych, oryginalna jest także remiza, przed którą stoi figura św. Floriana. Remiza jest z 1920 r. i sprowadzoną ją z Golcowej. Większość obiektów to wierne repliki budowli z galicyjskich miasteczek, między innymi są to: zakład fryzjerski z końca XIX w. ze Starej Wsi, zakład krawiecki z ok. 1880 r. z Jaćmierza, sklep kolonialny z początku XX w. z Jaślisk, urząd pocztowy z końca XIX w. z Brzozowa, karczma z XIX w. z Sanoka, z Sanoka jest także kręgielnia z XIX w., natomiast XVIII wieczna synagoga jest repliką obiektu z Połańca.
Ożywiona przeszłość
Jak wiernie odtworzony jest klimat galicyjskiego miasteczka można się przekonać oglądając zdjęcia zrobione na Galicyjskim Rynku. Najlepiej, gdy są czarno-białe, wystarczy je wówczas porównać z archiwalnymi zdjęciami z epoki. A gdy współczesne zdjęcia zrobione są podczas licznych kulturalnych wydarzeń organizowanych w skansenie, to gdyby nie techniczne mankamenty archiwaliów, trudno byłoby je od nich odróżnić. Często Galicyjski Rynek zapełnia się ludźmi ubranymi w stroje z przełomu XIX i XX w. Obok Żyda-kataryniarza spotkać tam można na przykład CK żandarmerię, sklepikarzy zachwalających towary, woźniców pilnujących swoich furmanek, zakłady usługowe i sklepiki wypełnione są ludźmi, czyli wszystko jest tak, jakim było niegdyś. Odwiedziny na Galicyjskim Rynku są swoistą podróżą w czasie.
Informacje o godzinach otwarcia skansenu można uzyskać pod następującym numerem telefonu: (013) 463 16 72.